Những bệnh thường gặp trên rau ăn lá

Rau ăn lá hiện là loại rau được chọn trồng phổ biến trong các gia đình có nhu cầu trồng và sử dụng rau sạch. Thân rau ăn lá mềm, giàu dinh dưỡng là điều kiện sinh trưởng của nhiều loại sâu bệnh gây tổn thất năng suất và giảm chất lượng của rau trong bữa ăn.

Bệnh lở cổ rễ ở rau

Cho nên, khi đã quyết định trồng loại rau này bạn cũng nên nắm rõ những bệnh thường gặp để có cách phòng trị thích hợp.

1. Bệnh chết cây con

Nhận biết bệnh với dấu hiệu đoạn thân ngang mặt đất bị thối nhũn làm cho cây con bị gãy gục, lá cây nhiễm bệnh héo rũ. Bệnh này lây lan sẽ làm cây con chết hàng loạt.

Theo nghiên cứu cho thấy bệnh do một hoặc nhiều loài nấm gây ra như Pythium sp., Rhizoctonia solani, Sclerotium sp., Fusarium sp… Chúng phát sinh nhanh trong điều kiện môi trường có ẩm độ không khí cao và nhiệt độ từ 12-35 độ C. Thế nên, mùa mưa nặng ta hay gặp tình trạng cây con chết hàng loạt.

Nguồn nấm bệnh có thể tiềm ẩn trong đất hay giá thể trồng không sạch, từ đất ruộng rau trồng vụ trước ủ bệnh nhưng không được xử lý tốt gây hại cho vụ sau. Mặt khác, ở điều kiện đất gieo trồng có kết cấu chặt, khó thoát nước cũng làm cho nấm bệnh phát triển.

Biện pháp phòng trừ:

- Xử lý đất trồng để ươm hạt giống rau thật kỹ.

- Hạt giống trước khi gieo nên xử lý với Rovral 50WP hoặc Aliette 80WP để trừ nấm bệnh, dùng 5 gr thuốc/100gr hạt giống. Hoặc dùng chế phẩm EM pha loãng 1/1.000 để ngâm hạt giống trong thời gian từ 30-60 phút nhằm thúc đẩy sự nảy mầm và ngăn ngừa mầm bệnh.

- Dùng phân hữu cơ vi sinh hoặc phân chuồng có bổ sung chế phẩm bột nấmTrichoderma sp. để ngăn ngừa và diệt nguồn nấm bệnh lưu tồn trong phân khi gieo ươm cây con.

- Vườn ươm hạt giống rau phải đảm bảo thông thoáng, có mái che mưa, chọn đất cao ráo và không bị đọng nước.

- Nhổ bỏ ngay và xử lý vôi ngay tại điểm có nấm bệnh. Đồng thời có thể dùng thuốc để phòng trừ nấm bệnh lây lan bằng dung dịch Bordeux 1%, Rovral 50WP, Ridomil Gold 68WP.

Bệnh chết cây con ở rau

2. Bệnh lở cổ rễ

Bệnh chủ yếu gây hại ở phần cổ rễ, phần gốc sát mặt đất. Khi mới xuất hiện, ta thấy những vết bệnh có màu khác với vỏ cây, phần vỏ này bị rộp lên, sau đó lan dần bao quanh toàn bộ phần cổ rễ hoặc gốc cây. Dần dần phần vỏ này khô teo lại, khi gặp trời mưa hoặc độ ẩm cao sẽ bị thối nhũn, bong ra, trơ lại phần lõi của cây có màu thâm đen, từ từ cây sẽ héo dần và chết.

Bệnh do nấm Rhizoctonia solani gây ra là chủ yếu. Tuy nhiên, tuỳ điều kiện thời tiết, chế độ canh tác có thể do nhiều loại nấm có trong đất gây ra như Pythium spp., Fusarium solani, Fusarium sp… Các bào tử nấm này thường lây lan trong môi trường nước và xâm nhập qua các vết thương cơ giới. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao, nhiệt độ cao hoặc mưa, nắng, rét, nóng thất thường.

Biện pháp phòng trừ:

- Khi ươm cây giống nên chọn nơi đất tốt, cao ráo, dễ thoát nước, tránh phần đất trước đây từng xuất hiện bệnh này.

- Khử trùng đất bằng vôi bột hoặc các loại thuốc như: Regent 0,3 G, Basudin 5G, 10 G/H trước khi trồng.

- Chỉ sử dụng phân chuồng hoai mục, không dùng phân tươi để bón lót. Bên cạnh đó, phải trồng đúng mật độ và chăm sóc cây thường xuyên.

- Khi phát hiện rau mắc bệnh, ta nên nhổ bỏ và đem tiêu hủy hết phần rau bị bệnh để tránh lây lan.

Vườn rau bị sâu hại nghiêm trọng

3. Bệnh sâu tơ hại rau

Sâu tơ là loài sâu hại nguy hiểm nhất đối với các loại rau cải, súp lơ... Sâu non hình ống, màu xanh nhạt. Khi mới nở, sâu gặm lá để ăn thành các đường rãnh, mới nhìn giống như những rãnh do dòi đục lá gây ra. Lớn hơn, sâu ăn ở mặt dưới của lá để lại biểu bì tạo thành các lỗ thủng mờ. Ở tuổi cuối, sâu đục thủng lá.

Biện pháp phòng trừ:

- Sau khi thu hoạch phải dọn sạch tàn dư của cây, đưa ra khỏi khu vực trồng tiêu hủy.

- Nên trồng xen thêm một số loại cây có mùi khó chịu như cà chua, hành, tỏi... để xua đuổi con trưởng thành đến đẻ trứng.

- Tưới rau bằng vòi phun mưa vào buổi chiều mát để ngăn cản việc giao phối của con trưởng thành và rửa trôi bớt trứng, sâu non. Khi thấy mật số sâu tơ tăng nhanh phải phun thuốc diệt trừ kịp thời.

4.   Bệnh sinh lý trên rau màu

Bệnh vàng lá, khô đầu lá, bạch tạng, xoăn chùn ngọn... trên rau màu gọi chung là bệnh sinh lý. Loại bệnh này không thể dùng thuốc bảo vệ thực vật để xử lý.

Nguyên nhân của các bệnh này là do người trồng chủ yếu chỉ sử dụng phân vô cơ đơn như u-rê, supe lân... nguồn phân xanh, phân chuồng hầu như không sử dụng. Một phần là do đất trồng thiếu nguồn dinh dưỡng cần thiết như Fe, Mn, Zn, Cu... Sự thiếu một hoặc nhiều nguyên tố dinh dưỡng có thể gây nên tình trạng cây tàn lụi sớm ở thời kỳ ươm, còi cọc, chín muộn hoặc phát triển không bình thường, chất lượng giảm và năng suất thấp.

Biện pháp phòng trừ: Trước khi trồng, cần bón lót bổ sung cho đất các chế phẩm phân bón trung vi lượng (phân cải tạo đất) nhằm phục hồi lại nguồn dinh dưỡng đã thiếu hụt cho đất trồng.